کد مطلب:21020 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه كنيم تا داراي اخلاق اسلامي وتكاملي شويم وبتوانيم ديگران را به سوي اينگونه فضائل هدايت كنيم؟ لطفاً راهنمايي بفرمائيد.

اميدواريم خداوند متعال شمارا درراه تكامل ثابت قدم و موفق نگاه دارد. از سؤال اساسي ومهم شما متشكريم.

حضرت امام خمنيره براي تهذيب وپاكسازي نفس دركتاب شريف اربعين حديث اول، مراحلي را ذكر كرده اند :

مرحله اول ـ جهاد با نفس عبارت است ازغلبه كردن انسان بر قواي خود وتحت فرمان خداوند قراردادن آنها وهمچنين پاك كردن وجود خويش از آلودگي قواي شيطان وهمدستانش.

براي دست يابي به اين اهداف بايد چهار قدم برداشت :

قدم اول : تفكر كردن در نعمت هاي پروردگارمهربان وتوجه كردن به گستردگي آنها به اين معنا كه درهر فرصت مناسب انسان متوجه اين باشد كه چه نعمتهايي از نعمتهاي بيشمار حضرت حق شامل او شده واو را دربرگرفته ؟

قدم دوم : عزم كردن وتصميم گرفتن براينكه مي خواهد از اين به بعد مبنا را برترك گناهان ومعاصي وانجام واجبات وتكاليف ونيز جبران آنچه درگذشته ازاو فوت و زائل شده بگذارد. درواقع مي خواهد ظاهر وصورت خودرا با اين عزم وتصميم،به ظاهر وصورت عقلي وشرعي تبديل كند.

قدم سوم : مشارطه (يعني اول هرروز تصميم بگيرد وبا خود شرط كند كه درطول روز با خداوند مخالفتي نكند)،مراقبه (يعني درطول آن روزكاملاً حواس خودراجمع كند كه متوجه اعمال خود باشد)، محاسبه (يعني انتهاي آن روز ازنفس خود حسابرسي كند واگر خطا يا خطاهائي سرزده بود به خاطر آنها، نفس خود را سرزنش كند وبلكه آنرا جريمه كند، مثلاًروزه بگيرد يا ...)

قدم چهارم : اين قدم، همان قدم تذكر ويادآوري است به اين معنا كه همواره سعي مي كند كه به ياد نعمتهاي فراوان خداوند بوده علي الخصوص نعمتهايي كه درهر لحظه متوجه او مي شود .

مرحله دوم ـ از ديدگاه حضرت امام، مقام باطني وملكوتي نفس مي باشد واز آن جمله ضبط خيال را بيان مي كنند...



ولي طبق آنچه كه سؤال فرموديد كه مقدمات تهذيب چيست بسيار بجاست كه به اين كتاب شريف (شرح اربعين حديث امام خميني ره) درهمين فصل يا هر كتاب اخلاقي از بزرگان دين واخلاق (نظيرآيت ا... جوادي آملي، آيت ا...شهيد دستغيب، و به ويژه استاد شجاعي) مراجعه نموده و مفصل بحث را از آنجا استفاده فرماييد.

آنچه كه راجع به تخلق اخلاق اسلامي بود دربالا اشاره شد.اما آنچه كه راجع به انتقال اين اخلاق به ديگران مي توان گفت اين است كه قسمت عمده بحث متوجه عملكرد خود شخص انتقال دهنده است. بدين معنا كه تاچيزي ازاخلاق درخود شخص تحقق پيدا نكرده باشد نمي تواند انتظار تأثير آنچناني از ديگران داشته باشد .

با اين توجه مي بايد نتيجه گرفت كه قسمت عمده اين انتقال هدايت به ديگران به همان بخش اول بحث برمي گردد، يعني انسان بايد درپي ساختن خود باشد گرچه ناگفته نماند اين ساختن اخلاقي بايد درتمام ابعاد صورت گيرد ويكي ازابعادآن همان بعد اجتماعي اخلاقي اسلامي، مي باشد كه كتب اخلاقي درباب حسن معاشرت با برادران ديني وامر به معروف ونهي ازمنكر وصله رحم و تبليغ بحثهاي فراواني ارائه كرده اند كه قابل مراجعه است.

خلاصه فرمايشات حضرت امام خمينيره براي تهذيب نفس درحديث اول كتاب اربعين چنين شد كه درمرحله اول، جهاد با نفس عبارت است از غلبه كردن انسان برقواي خود و آنها راتحت فرمان خالق قراردادن ومملكت را ازلوث وجود قواي شيطان وجنود آن خالي نمودن كه شرائطي دارد :

اول ـ تفكر درنعمتهاي پروردگار وگستره آنها.

دوم ـ عزم كه بنا گذاشتن برترك معاصي وفعل واجبات وجبران آنچه از او فوت شده است وبالاخره عزم براينكه ظاهر و صورت خود را انسان عقلي وشرعي نمايد.

سوم ـ مشارطه (اول روز مثلاتصميم به ترك مخالفت خدا بگيرد)، مراقبه (درتمام مدت متوجه عمل به آن باشد)، محاسبه (حساب نفس خود را بكشد)

چهارم ـ تذكر است كه مراد ياد خدا ونعمتهايي است كه به انسان داده است، ومرحله دوم را ايشان درمقام باطني وملكوتي نفس مي دانند واشاره به ضبط خيال دارند موفق باشيد.